نامه های علی به استانداران و فرمانداران
نامه ی امام علی به قثم بن عباس فرماندارش در مکه
1
حج را برای مردمان بر پادار..روزهای خدا//فراز های تاریخ//را بیادشان آر.
و صبح و شام //همیشه//بخاطر آنها ..کنارشان بنشین.
و داد هر داد خواهی را بده.و داوری کن.
نادانان را آگاهی بخش.
و با آگاهان همصحبت شو!
در ارتباط با مردم.
جز گفتگوی مستقیمت با آنها-سفیری. و جز دیدار حضوری و بلاواسطه ات-دربانی.در کار نباشد.
مباد!که از نیازداران درخواست کننده.روی پنهان سازی.
که اگر آنان را در اولین باری که.نزدت .راه جسته اند.برانی.
بعد از آنکه کارها بگذرد.ستوده و مورد قبول نخواهی بود.
2
در آنچه از مال الله که در دست تو در جمع می شود-دقت کن.
تا آنرا به خانواده های محتاج گرسنه و نیازمند که دچار فقر شدید و نیاز فوری هستند و در قلمروی تو اند-تقسیم کنی.
و اگر چیزی باقی ماند-بسوی من فرست.تا-آنرا به کسانی که نزد ما هستند تقسیم کنیم.
مردم مکه را فرمان ده-که از ساکنین (زائرین)کرایه نگیرند!
چرا که خدای پاک می گوید-عاکف و بادی در مکه مساویند.
عاکف به مقیم در مکه می گویند.
و بادی همان حج گذار رهگذر غیر بومی است.
خدا بانجام آنچه دوست می دارد-موفقمان دارد.
و السلام
…………………………………………………………………………………………….
نامه امام علی به یکی از فرماندارانش
تو از جمله کسانی هستی که پشتگرمی ام.برای برپایی دین-به انهاست.از انها که به یاریشان جنایتکاران متکبر را قلع و قمع می کنم //در هم می شکنم//و رخنه گاه مرز پر مخافت را در برابر دشمن سد می نمایم.
2
پس در انچه بنظرت بسیار مهم و سنگین می اید از خدا یاری طلب.
و سختگیری را با نرمی بیامیز.
و انجا که شایسته ی مدارااست.مهربانی و مدارا کن.
و انجا که جز با شدت عمل کار پیش نمی رود شدت عمل را در پیش گیر.
و در عین حال برای مردم خاکسارانه پر و بالت را بگستران.
و نسبت به انها گشاده رو باش و پناهشان ده.
و در نظر و التفات و اشاره و یا رویاروی و نیز.در.درود گفتن به انها-مساوات را رعایت و اجرا کن تا توانمندی به بی عدالتی تو طمع نبندند و مستضعفین از عدالتت نا امید نشوند.
و السلام
…………………………………………………………………………………………………………
نامه ی امام علی به عبدالله بن عباس
هنگامی که او را در بصره جانشین خود قرار داد
با سعه ی صدر با مردم بر خورد کن-چه وقتی که با انها دیدار می کنی-چه زمانی که به انها دستور می دهی!از عصبیت و خشم دورباش که-ان از خود بیگانه شدن شیطانی است.
و بدان! انچه تو را به خدا نزدیک می کند.از اتش به دور می دارد.
و انچه از خدا دور می کند-به اتش نزدیک می کند.
نامه ی امام علی به اشعث بن قیس فرماندار آذربایجان
فرمانداریت خوراک و شکار//وسیله ی چابیدن//برای تو نیست.
بلکه امانتی بر عهده و گردن تو است.
و در این مورد نسبت به مافوقت مسئولی.
2
با این قدرت –حق نداری خود سرانه و مستبدانه به مردم فرمان دهی. و تا فرمان محکم و روشنی نرسیده است به کارهای مهم اقدام نکن.
3
ثروتی که در چنگ //و اختیار//توست-از خدای بزرگ و گرامی است-و تو یکی از پاسداران و نگهبانان آنی-تا هنگامی که آنرا به من تسلیم کنی.امیدوارم.که من.بدترین فرمانروا و سر پرست تو نباشم.
و السلام
نامه ی امام علی به عبدالله بن عباس
هنگامی که او را در بصره جانشین خود قرار داد
با سعه ی صدر با مردم بر خورد کن-چه وقتی که با انها دیدار می کنی-چه زمانی که به انها دستور می دهی!از عصبیت و خشم دورباش که-ان از خود بیگانه شدن شیطانی است.
و بدان! انچه تو را به خدا نزدیک می کند.از اتش به دور می دارد.
و انچه از خدا دور می کند-به اتش نزدیک می کند.
نامه ی امام علی به اشعث بن قیس فرماندار آذربایجان
فرمانداریت خوراک و شکار//وسیله ی چابیدن//برای تو نیست.
بلکه امانتی بر عهده و گردن تو است.
و در این مورد نسبت به مافوقت مسئولی.
2
با این قدرت –حق نداری خود سرانه و مستبدانه به مردم فرمان دهی. و تا فرمان محکم و روشنی نرسیده است به کارهای مهم اقدام نکن.
3
ثروتی که در چنگ //و اختیار//توست-از خدای بزرگ و گرامی است-و تو یکی از پاسداران و نگهبانان آنی-تا هنگامی که آنرا به من تسلیم کنی.امیدوارم.که من.بدترین فرمانروا و سر پرست تو نباشم.
و السلام
……………………………………………………………….
قسمتی از خطبه ی 96
امت ها و ملتهای دیگر شب را در شرایطی به صبح می رسانند که از ستم فرمانروایان خود ترس دارند.و من شب را در حالی به صبح می رسانم که از ستم رعیت خود و آنهایی که تحت فرمانم هستند ترس دارم.
.................................................................
قسمتی از خطبه ی 127
دو گروه در رابطه ی با من به هلاکت خواهند افتاد-دوست افراطی –که افراط کاریش-او را به باطل می برد و دشمنی که آگاهانه از حق من طفره می رود-کینه جویی اش او را به سوی باطل می راند.بهترین مردم در رابطه ی با من-خط میانه اند-که به آن متعهدند.
........................................................................
قسمتی از خطبه ی 174
ای مردم!
بخدا قسم-هرگز شما را به طاعتی بر نمی انگیزم-جز اینکه خودم پیش از شما به ان عمل کنم.
و شما از عصیانی نهی نمی کنم مگر انکه خودم قبل از شما از ارتکاب آن باز می ایستم.
.....................................................................
خطبه ی شماره ی 61
هنگامی که او را از کشته شدن غافلگیرانه //ترور//هشدار دادند خداوند سپری محکم برایم قرار داده است.پس آنگاه که روز مرگم فرا رسد-از من جدا گردد و تسلیمم کند.پس تنها در آن لحظه است که تیر به هدف می خورد و زخم اتیام نمی پذیرد
از آدم تا خاتم
بشنو تاریخت ..حکایت می کند
از غم دوران شکایت می کند
کز نخستین دم..که آدم شد..پدید
قصه های تلخ و شیرین آفرید
بود آدم در بهشت..آرام و رام
می زدی گام همچو کبک خوشخرام
می وزید باد بهاران در برش
سایه های بید مجنون..بر سرش
زیر پایش..مخمل سبز چمن
پیش دستش..دسته های یاسمن
در کنارش چشمه های خوشگوار
در جوارش رشته های جویبار
بر فرازش طوطیان و بلبلان
از میان شاخساران..نغمه خوان
مر ملائک را خطاب آمد که من
خلق خواهم کرد خلقی این زمن
او خلیفه ی من بود اندر زمین
بر همه مخلوق من باشد مهین
پس ملائک ..جملگی گفتند ما
حمد می گوییم ترا اندر سما
او کند سفک دماء و هم فساد
پیش گیرد..شیوه ی کفر و عناد
گفت..رازی هست..اندر این هما
راز آنرا من بدانم ..نی شما
راست کردی قالبش را در زمان
پس دمید از روح خود ..در قلب آن
گفت..ملائک را که آنک اسجدوا
جملگی تان سجده برده پیش او
جملگی شان..سجده کرده..بی امان
غیر ابلیس..کو ابا کردی از آن
گفت..من از آتشم..او از لجن
خلقت او نیستی..برتر زمن
پس ابا کردی و استکبار او
ارزش خود را ..نمودی خوار او
او..بدیدی قالب آدم عیان
او ..ندیدی قلب را در آن میان
او..گل آدم بدیدی..نی دلش
او تنش دیدی..ندیدی منزلش
او..تراب و طین و صلصالش بدید
او..نفخت فیه من روحی ندید
او..بدیدی پایگاه سافلین
او..ندیدی جایگاه عارفین
این گل خشک ترک خورده مبین
آن ((گل)) شاداب جان او ببین
او..بدیدی صورت قابیلیان
او..ندیدی سیرت هابیلیان
او..بدیدی کبر نمرود شمن
او..ندیدی آن خلیل بت شکن
تکیه بر روی صحت قرائت نماز-بی توجه به مفاهیم زندگیساز آن-و اهمیت دادن بیش از حد به ظاهر نماز..و غفلت از باطن آن..آنهم بگونه ای وسواس آمیز از جمله ی عوامل موثری است که دریافت معنا و مفهوم نماز را بی اهمیت نموده و در عوض به فرم نماز اعتباری صد چندان بخشیده است.صد چندان بیشتر از اعتباری که باید داشته باشد.اینست که در اغلب محافل دینی-بویژه مجالس عمومی مذهبی-این مسئله که قرائت نماز باید درست باشد به اندازه ای حاد مطرح می شود که یک لحظه این سوال که آیا دانستن معانی نماز هم امری لازم است؟به ذهن شنونده خطور نمی کند بهمین جهت همه ی نیروها مصروف این میگردد که((ض))مغضوب از کجا ادا شود و مدضالین تا کجا کشش یابد.
بیان این دو روایت از ششمین بیشوای تشیع ع که باز حکایت از رابطه ی مستقیم نماز و دیگر اعمال می کند در اینجا بی مناسبت نمی نماید.
به روزه و نماز مردم گول نخورید زیرا بسا انسان بنماز و روزه شیفته می شود تا آنجا که اگر ترک گوید بهراس افتد ولی آنها را به راستگویی و اداء امانت بیازمائید.
ونیز..
به طول دادن رکوع و سجود مرد ننگرید..زیرا به آن عادت گرفته و اگر ترک کند..وحشتش گیرد ولی براستی گفتار و اداء امانتش بنگرید.
1354-1355
نوشته-محمد جواد شفیعیان
در نامه ای که علی ع به محمدبن ابی بکر و اهل مصر می نگارد ضمن بیان ارزش نماز..مسئولیت خطیری را که متوجه هر پیشنمازیست گوشزد می کند..سپس ببین نمازت چونست زیرا تو پیشنمازی و پیشنمازی نباشد که برای مردمی نماز بخواند و در نمازشان تقصیری باشد جز اینکه گناه همه ی آنها بر او است و از ثواب آنها کم نشود..و بدانکه هر کارت دنبال نماز هست و بدانکه هر که نماز را ضایع کند شرایع دیگر اسلام را ضایعتر کند.//و در نامه ای دیگر چنین عنوان می کند..نماز را در وقتی که برای آن تعیین گشته بجاآور و از جهت بیکاری آنرا پیش از وقت بجا نیاور..و بجهت کار داشتن آنرا از وقتش مگذران..و بدان هر چیز از عملت پیرو نماز تو است.
1360-1361-کتاب حکومت در نگاه علی (ع)
نامه های علی به استانداران و فرمانداران
نامه ی امام علی به قثم بن عباس فرماندارش در مکه
1
حج را برای مردمان بر پادار..روزهای خدا//فراز های تاریخ//را بیادشان آر.
و صبح و شام //همیشه//بخاطر آنها ..کنارشان بنشین.
و داد هر داد خواهی را بده.و داوری کن.
نادانان را آگاهی بخش.
و با آگاهان همصحبت شو!
در ارتباط با مردم.
جز گفتگوی مستقیمت با آنها-سفیری. و جز دیدار حضوری و بلاواسطه ات-دربانی.در کار نباشد.
مباد!که از نیازداران درخواست کننده.روی پنهان سازی.
که اگر آنان را در اولین باری که.نزدت .راه جسته اند.برانی.
بعد از آنکه کارها بگذرد.ستوده و مورد قبول نخواهی بود.
2
در آنچه از مال الله که در دست تو در جمع می شود-دقت کن.
تا آنرا به خانواده های محتاج گرسنه و نیازمند که دچار فقر شدید و نیاز فوری هستند و در قلمروی تو اند-تقسیم کنی.
و اگر چیزی باقی ماند-بسوی من فرست.تا-آنرا به کسانی که نزد ما هستند تقسیم کنیم.
مردم مکه را فرمان ده-که از ساکنین (زائرین)کرایه نگیرند!
چرا که خدای پاک می گوید-عاکف و بادی در مکه مساویند.
عاکف به مقیم در مکه می گویند.
و بادی همان حج گذار رهگذر غیر بومی است.
خدا بانجام آنچه دوست می دارد-موفقمان دارد.
و السلام
…………………………………………………………………………………………….
نامه امام علی به یکی از فرماندارانش
تو از جمله کسانی هستی که پشتگرمی ام.برای برپایی دین-به انهاست.از انها که به یاریشان جنایتکاران متکبر را قلع و قمع می کنم //در هم می شکنم//و رخنه گاه مرز پر مخافت را در برابر دشمن سد می نمایم.
2
پس در انچه بنظرت بسیار مهم و سنگین می اید از خدا یاری طلب.
و سختگیری را با نرمی بیامیز.
و انجا که شایسته ی مدارااست.مهربانی و مدارا کن.
و انجا که جز با شدت عمل کار پیش نمی رود شدت عمل را در پیش گیر.
و در عین حال برای مردم خاکسارانه پر و بالت را بگستران.
و نسبت به انها گشاده رو باش و پناهشان ده.
و در نظر و التفات و اشاره و یا رویاروی و نیز.در.درود گفتن به انها-مساوات را رعایت و اجرا کن تا توانمندی به بی عدالتی تو طمع نبندند و مستضعفین از عدالتت نا امید نشوند.
و السلام
…………………………………………………………………………………………………………
نامه ی امام علی به عبدالله بن عباس
هنگامی که او را در بصره جانشین خود قرار داد
با سعه ی صدر با مردم بر خورد کن-چه وقتی که با انها دیدار می کنی-چه زمانی که به انها دستور می دهی!از عصبیت و خشم دورباش که-ان از خود بیگانه شدن شیطانی است.
و بدان! انچه تو را به خدا نزدیک می کند.از اتش به دور می دارد.
و انچه از خدا دور می کند-به اتش نزدیک می کند.
نامه ی امام علی به اشعث بن قیس فرماندار آذربایجان
فرمانداریت خوراک و شکار//وسیله ی چابیدن//برای تو نیست.
بلکه امانتی بر عهده و گردن تو است.
و در این مورد نسبت به مافوقت مسئولی.
2
با این قدرت –حق نداری خود سرانه و مستبدانه به مردم فرمان دهی. و تا فرمان محکم و روشنی نرسیده است به کارهای مهم اقدام نکن.
3
ثروتی که در چنگ //و اختیار//توست-از خدای بزرگ و گرامی است-و تو یکی از پاسداران و نگهبانان آنی-تا هنگامی که آنرا به من تسلیم کنی.امیدوارم.که من.بدترین فرمانروا و سر پرست تو نباشم.
و السلام
……………………………………………………………….
قسمتی از خطبه ی 96
امت ها و ملتهای دیگر شب را در شرایطی به صبح می رسانند که از ستم فرمانروایان خود ترس دارند.و من شب را در حالی به صبح می رسانم که از ستم رعیت خود و آنهایی که تحت فرمانم هستند ترس دارم.
.................................................................
قسمتی از خطبه ی 127
دو گروه در رابطه ی با من به هلاکت خواهند افتاد-دوست افراطی –که افراط کاریش-او را به باطل می برد و دشمنی که آگاهانه از حق من طفره می رود-کینه جویی اش او را به سوی باطل می راند.بهترین مردم در رابطه ی با من-خط میانه اند-که به آن متعهدند.
........................................................................
قسمتی از خطبه ی 174
ای مردم!
بخدا قسم-هرگز شما را به طاعتی بر نمی انگیزم-جز اینکه خودم پیش از شما به ان عمل کنم.
و شما از عصیانی نهی نمی کنم مگر انکه خودم قبل از شما از ارتکاب آن باز می ایستم.
.....................................................................
خطبه ی شماره ی 61
خطبه ی شماره ی 41
که در آن از فریبکاری /حکومتگران نسبت به مردم/باز می دارد و هشدار می دهد ای مردم!وفا همزاد و همریشه ی راستی است
..من سپری محکم تر و نگاهدارنده تر از وفا نمی شناسم.کسی که از چگونگی بازگشت خویش آگاه است..نیرنگ نمی زند.
در روزگاری بسر می بریم که اکثریت مردم فریبکاری و سیاست بازی را هوشمندی /زیرکی/تلقی می کنند..و ناآگاهان بی شناخت /ساده اندیشان/این تزویرگری مکاران را به حسن سیاست تعبیر می کنند.خدا این مکاران را بکشد!/از این فریبکاری ها/چه طرفی می بندند؟!کسی که به روشنی تحولات و دگرگونیهای امور را می بیند..با وجود اینکه
راه حیله گری را می داند اما فرامین و هشدارهای خدا /پای بند به اصول خدایی/مانع او /از اتخاذ شیوه های غیر اصولی/می گردند.پس با وجود اینکه راه حیله و فریب را دیده و می داند.و در
عین حال قدرت عمل آنرا هم دارد..این راه را رها کرده..بنابر این در این هنگام است که..فرصت طلبان-آنها که هیچ باکی از خیانت در دین ندارند-فرصت را غنیمت شمرده و از هیچ جنایت و خیانتی
کوتاهی نمی کنند
سوره ی عصر پیامی به..همه ی عصر ها و نسلها
مقدمه..
والعصر..
قسم به همیشه ی زمان..
که میدان آزمون ملتها و تمدنها و اندیشه ها و مکتبها و راهها و رسمها و دین ها و آیین هاست.
والعصر..
قسم به همیشه ی تاریخ..
که جولانگاه گسترده ی تلاشها و کوششها و کشمکش ها و گرایشها و مبارزه ها و پیامها و رهنمودهاست.
والعصر..
قسم به همیشه ی روزگار..
که پهنه ی جدال حق و باطل..عدل و ظلم..نور و ظلمت..خدمت و خیانت..عزت و ذلت..پاکی و پوکی..شرافت و رذالت..مردی و نامردی و ارزش و سود است.
آری..قسم به عصر..
که همه ی انسانها..در هر عصری و نسلی که باشند..در هر زمینی و زمانی که باشند..و در هر مرحله ای از علم و تمدن و فرقی و تکامل که باشند..بی هیچ تردید در نوعی خسران و نقصان..غبن و ضرر..و کاهش و فرسایش..و ضلالت و گمراهی بسر میبرند مگر..کسانی که پیام این سوره را..با همه ی ویژگیهایش دریابند..و خود را به سلاح ایمان و عمل صالح و حق و صبر مسلح سازند..و این اصول زندگیساز و نجات بخش و کمال آفرین را ..نه به گونه ای انتزاعی..بل به شکلی منسجم و مرتبط و ارگانیک..بر سر گذشت و سرنوشت خویش حاکمیت بخشند.
/عصر نهضت نبوی/
والعصر..
قسم به عصر نهضت نبوی..که جلوه گاه ایمان و عمل صالح و حق و صبر..در امت نخستین اسلام ..بود.عصری که مسلمانان پاکدل و پاکباز و پرشور صدر اسلام..پیام زندگیساز و عزت آفرین و کمال بخش این سوره را..با همه ی وجود خویش..دریافتند و در پرتو رهبری همه جانبه ی پیامبر..در مدت بیست و سه سال..یعنی که کمتر از ربع قرنی..توانایی و یارایی آنرا یافتند..که لرزه بر پیکر قدرتهای طاغوتی و امپراطوریهای قدرت طلب و ستم پیشه ی آن روز و روزگار..در شرق و غرب عالم ..بیفکنند.
عصری که خود ..نموداری از تحقق عینی پیام و رهنمود این سوره..و شاهدی بر اصالت و حقیقت جهان شمول آن..در مقیاس وسیعتر و گسترده ترست. و بی جهت نبود که مسلمانان صدر اسلام..در هر ملاقاتی..به هنگام خداحافظی..دستهای خویش را بر یکدیگر می نهادند..و این سوره را بعنوان پیامی همواره زنده و سازنده..برای هم می خواندند و آنگاه از یکدیگر جدا می شدند.
عصری که امت مسلمان نخستین ..بر اساس رهنمودهای این سوره..مدینه ی فاضله ای-اگر چه در سرزمینی کوچک -پدید آوردند که ایثار و اخلاص از در و دیوار آن می بارید..
و خورشید ایمان..روشنی بخش زندگی و حرکتشان بود..
و عمل صالح..کار مدامشان..
و توصیه ی به حق..شعارشان..
و صبر و مقاومت..وجودشان..
تا آنجا که در شهادت ..بر یکدیگر پیشی می گرفتند.. و در اوج تشنگی و عطش..در میدان نبرد..جام آب را به یکدیگر احاله می کردند.
تجسمی بودند از کلمه ی توحید.. وتوحید کلمه.
نموداری بودند از ایمان و عمل صالح و حق و صبر.
تبلوری بودند از برادری و برابری و الفت و محبت و صفا و صداقت و پاکی و صمیمیت و یکرنگی و یکدلی.
عصاره ای بودند از سوره ی عصر.
و این واقعیت را که دیگر ملتها با هر مرامی و مسلکی و هر دین و آیینی که هستند..در نوعی خسران و نقصان ..بسر میبرند به خوبی و روشنی در می یافتند و می شناختند. و اما این شناخت و دریافت آنان را..بوضوح در سخنان زیبا و عمیق نماینده ی نخستین مهاجرین مسلمان به حبشه..یعنی جعفربن ابیطالب..می بینم که در معرفی چهره ی ناب و سیمای روشن اسلام برای فرمانروای آن کشور و اطرافیانش چه دقیق و گیرا سخن می گوید..
و همچنین در توضیح قاطع و صریح آن عرب بدوی پاکدل مسلمان..در برابر فرمانده متفرعن و مغرور سپاه ایران..مشاهده می کنیم..که چگونه در برابر این سوال او..که هدف شما از جهاد و مبارزه چیست؟
بیدرنگ با همه ی ایمان و وجودش می گوید که..
ما آمده ایم تا شما را از بندگی بندگان در آوریم و بسوی پرستش الله آن خدای قادر یکتا و بیهمتا دعوت کنیم.. و از جور ادیان رهایتان سازیم و به عدل اسلام فرایتان خوانیم.
می بینید که چگونه مسلمانان صدر اسلام..در دوران نهضت نبوی..پیام خداوند را در سوره ی عصر..دریافته بودند..و در پی این دریافت و شناخت ..دیگر مردم دنیای آن روز را ..بروشنی در خسران و نقصان می دیدند و آنها را بندگان بندگان..و گرفتار جور ادیان..می یافتند..و هدف خود را ازدعوت و جهاد..در نجات بخشی آنها از بندگی طاغوتها و رهانیدن آنها از جورو ستم دین ها و آیین ها و خسران های دیگر اعلام می کردند.. و اسلام را بعنوان مکتبی آزادی بخش و نجات دهنده ی انسان از بندگی و بردگی و جور و ستم ..معرفی می نمودند.
/عصر حکومت مهدی(عج)/
والعصر..
قسم به عصر حکومت مهدی..عصر رهایی نهایی انسان..از خسران و نقصان و کاهش و فرسایش.
عصر فروریختن همه ی نظامهای سلطه گر و ارزشهای طاغوتی.عصر آزادی راستین انسان از انواع بندگیها و بردگیها و ستم ها و بیدادها.عصر تجلی ایمان و عمل صالح و حق و صبر در امت واحد جهانی.عصر شکوفایی و بالندگی آزاد همه ی استعدادهای انسانی.عصر پیشوایی مستضعفین..وارثین راستین زمین.عصر ورائت و حاکمیت بندگان صالح خداوند..بر پهنه ی زمان.
عصر نجات غایی انسان از انواع استبداد ..استثمار..استحمار..استخفات..استعباد و نهایتا استضعاف.
عصر رستن راستین انسان از خسران فرهنگی..خسران اقتصادی..خسران اجتماعی..خسران سیاسی..خسران نظامی..خسران انسانی..خسران اخلاقی..و دیگر خسران ها و نقصان ها.
عصر/عصاره ها..فشرده ها..سختی ها/
والعصر..
و اگر عصر را از ریشه ی عصاره بمعنای چکیده و نتیجه بگیریم..در این صورت عصر در رابطه با کلیت مفهوم و پیام سوره تلمیحی زیبا و عمیق به چکیده ی همه ی تجربیات انسانها..و عصاره ی همه ی اندیشه ها و تلاشها و کنجکاویهای بشریت برای رهایی.. و چگونگی رستن راستین از خسران و زیانکاری انسان..خواهد داشت..و در این صورت سوره ی عصر و بویژه واژه ی عصر چنین معنا و مفهومی ..می یابد که..
قسم به عصاره ی همه ی اندیشه ها و تلاشهای خالصانه و صادقانه و پاک و مقدسی..که در طول تاریخ..برای رهایی انسان از خسران و زیانکاری صورت گرفته ..و همچنان می گیرد.
قسم به چکیده ی تجربیات همه ی آزادگان تاریخ که برای نجات انسان و انسانیت..از خسران و زیانکاری کوشیدند.. و همچنان می کوشند.
قسم به حاصل همه ی دستاورد های فرزانگان و اصلاحگران راستین تاریخ که برای آزادی انسان از بندهای خسران تلاش کردند و همچنان می کنند.
قسم به همه ی شهیدان تاریخ.. و همه ی شهادتهای زندگی-آفرین و حرکت بخش و حماسه ساز.
قسم به همه ی مجاهدان راه حق و مجاهدتهای پیگیر آنها در بستر تاریخ.
قسم به همه ی زندانیان آزاده ی اعصار و دردها و رنجهای آنها.
قسم به همه ی شکنجه دیدگان راه خدا و شکنجه های توانفرسایی که دیده اند.
قسم به همه ی تبعید شدگان راه ایمان و حقیقت..و غربتها و آواره گیهای آنها.
قسم به همه ی ناله های از دل برخاسته پدران و مادران و برادران و خواهران و همسران و فرزندان داغدیده ی دلسوخته ی شهیدان.
قسم به مظلومیتها و محرومیتهای همه ی محرومین و مستضعفین روزگاران.
قسم به همه ی خونهای بناحق ریخته ی پاکان بر پهنه ی میدان-های تیر و آسفالتهای خیابان ها و سنگفرشها ی کوچه ها به ضرب شمشیرها و گلوله ها و رگبار مسلسل ها.
قسم به مرکب عالمان مسئول که برتر از خون شهیدان ست.و قلم رهروان جاده ی ایمان که رسواگر طاغوتیان در طول روزگاران ست..و بیان خطیبان حقیقت گوی..که افشاگر مظالم ستمگران ست.
قسم به همه ی ارزشهای بزرگ خدایی و انسانی که در ((لیله القدر))های تاریخ پدیدار گشته اند و پدیدار خواهند گشت.
آری..قسم به همه ی اینها که در پیام خداوند با واژه ی پر معنا و پربار ((عصر))مورد قسم خداوندی قرار گرفته است.
آری قسم به عصر .با این بار فرهنگی عظیمش..قسم به عصر ..با این معانی شگفت آفرینش..قسم به عصر..با این حقایق مکنونش..قسم به عصر..با این چشم انداز وسیعش..که چه؟
که همه ی انسانها در همه ی روزگاران در خسران و زیانکاری غرقند و خود نمی دانندمگر..
آری مگر ..آن انسانهایی که به دین خداوندی ((اسلام))ایمان آوردند و عمل صالح و حق و صبر را به معنای راستین آنها تجلی بخشیدند.
و دیگران هر که باشند.. و هر جا که باشند.. و با هر مرامی که باشند.. و با هر ادعائی که باشند ..در نوعی خسران و نقصانند. و عینی ترین گواه بر این مدعا..عصر و نسل خودمان ست که از پرحادثه ترین اعصار گذشته ی تاریخ انسان ست.
/ان الانسان لفی خسر/
ارزشهای وجودیشان چونان بلورهای یخ آب می شود..استعداد هایشان و لحظه لحظه حیاتشان-نا خواسته و نا آگاهانه -هدر می رود..و این خسران و نقصان و کاهش و فرسایش انسان خاص یک عصر و نسل نیست..ویژه ی زمین و زمان معینی نیست..در رابطه با یک دوران مشخص نیست..بلکه این خسران در هر عصری و نسلی..و در هر زمینی و زمانی..تا ظهور مهدی که تجلی گسترده ی ایمان و عمل صالح و حق و صبر در امت واحده ی جهانی در مقیاسی بس وسیع است همچنان مشهود ست.نهایت در هر عصری بگونه ای و در هر نسلی بشکلی.
از..زنده یاد استاد محمد جواد شفیعیان
تاریخ چاپ=1359
از آدم تا خاتم
بشنو تاریخت ..حکایت می کند
از غم دوران شکایت می کند
کز نخستین دم..که آدم شد..پدید
قصه های تلخ و شیرین آفرید
بود آدم در بهشت..آرام و رام
می زدی گام همچو کبک خوشخرام
می وزید باد بهاران در برش
سایه های بید مجنون..بر سرش
زیر پایش..مخمل سبز چمن
پیش دستش..دسته های یاسمن
در کنارش چشمه های خوشگوار
در جوارش رشته های جویبار
بر فرازش طوطیان و بلبلان
از میان شاخساران..نغمه خوان
مر ملائک را خطاب آمد که من
خلق خواهم کرد خلقی این زمن
او خلیفه ی من بود اندر زمین
بر همه مخلوق من باشد مهین
پس ملائک ..جملگی گفتند ما
حمد می گوییم ترا اندر سما
او کند سفک دماء و هم فساد
پیش گیرد..شیوه ی کفر و عناد
گفت..رازی هست..اندر این هما
راز آنرا من بدانم ..نی شما
راست کردی قالبش را در زمان
پس دمید از روح خود ..در قلب آن
گفت..ملائک را که آنک اسجدوا
جملگی تان سجده برده پیش او
جملگی شان..سجده کرده..بی امان
غیر ابلیس..کو ابا کردی از آن
گفت..من از آتشم..او از لجن
خلقت او نیستی..برتر زمن
پس ابا کردی و استکبار او
ارزش خود را ..نمودی خوار او
او..بدیدی قالب آدم عیان
او ..ندیدی قلب را در آن میان
او..گل آدم بدیدی..نی دلش
او تنش دیدی..ندیدی منزلش
او..تراب و طین و صلصالش بدید
او..نفخت فیه من روحی ندید
او..بدیدی پایگاه سافلین
او..ندیدی جایگاه عارفین
این گل خشک ترک خورده مبین
آن ((گل)) شاداب جان او ببین
او..بدیدی صورت قابیلیان
او..ندیدی سیرت هابیلیان
او..بدیدی کبر نمرود شمن
او..ندیدی آن خلیل بت شکن
قسمتی از مثنوی از آدم تا خاتم از آثار استاد زنده یاد محمد جواد شفیعیان
کرد ابراهیم بر پا کعبه را
قلب توحید جهان و قبله را
کعبه تنها شکل اندر هندسه
شش مربع شش جهت بر تسویه
هست کعبه سمبل ذات خدا
کل اضلاعش بود یکسان ترا
هر کجا که رو بگردانید شما
راست بینید جلوه ی روی خدا
تا که فرمان آمد ابراهیم را
ذبح کن اینک تو اسماعیل را
او اجابت کرد فرمان اله
برد فرزندش بسوی قتلگاه
آمدش شیطان با مکر و ریا
رمی کرد او را سه بار با بانگ لا
پس نهاد تیغ بر گلو فرزند را
تا کند ذبح کودک دلبند را
وحی آمد ای خلیل ماهلا
تو شدی پیروز در این ابتلا
بعد از این از نسل فرزند تو ما
همچنان بیرون کشانیم انبیا
چون که ابراهیم بتها را شکست
هم بت نمرود و شیطان را شکست
هم بت نفس و نهان خویش را
بت شکن شد او زمان خویش را
اززنده یا د محمد جواد شفیعیان
یک زمان نمرود مستکبر فخور
برسرش بنهاد تاجی از غرور
برگرفتی او همی تیر و کمان
تا زند با آن خدای آسمان
پس خدا انگیخت ابراهیم را
تا بگیرد از سرش دیهیم را
تا بکوبد جملگی بتهای او
هم فرو بنشاند آن غوغای او
گفت ابراهیم با مردم سخن
دست بردارید از این رسم کهن
این بتان مخلوق دستان شما
کی توانند بود درمان شما
با شما ای مه پرستان همچنین
فاش گویم لا احب الافلین
ماه و خورشید هر دو مخلوق خدا
هر یکی سوی خدا ما را هدی
چون که او بتهایشان را زد شکست
کینه اش اندر دل ایشان نشست
آتشی افروختند نمرودیان
آتشی از جهل و خشم و کینه شان
تا بسوزانند خلیل الله را
دوستدار و مخلص الله را
کرد آتش را بر او سرد و سلام
کرد بر نمرود حجت را تمام
دادفرمان پشه ای را که بگیر
جان این مستکبر نادان پیر
رفت ابراهیم بسوی دلستان
جانب مکه بهمراه کسان
برد هاجر را و اسماعیل را
تا چه فرماید خدا جبرییل را
پس فرود آمد در آن صحرای داغ
نی نشان از آب و باد و باغ و راغ
بود کودک تشنه و هل هل زنان
بود هاجر در پی آبی دوان
تا بیابد جرعه ی آبی در آن
تا بریزد کودکش را در دهان
ناگهان جوشید او را زیر پا
چشمه ی آب زلالی دیر پا
چشمه ی زمزم در آن صحرای داغ
بهتر از هر بوستان و باغ و راغ
.................................................
یک زمان نوح نبی فریاد کرد
نهصد و پنجاه سال ارشاد کرد
نهصد و پنجاه سال روشنگری
این چنین ست شیوه پیغمبری
وحی آمد که تو نوح ارشاد بس
بهر این نامردمان فریاد بس
حجت خود را تو کردی آشکار
کار ایشان را تو بر ما واگذار
تا بگیرد قهر ما دامان شان
پس فرو کوبد بهم طوفان شان
نوح و یارانش روزان و شبان
یکدل و یکرنگ با ایمان و جان
کرد کشتی همچو ماهی روان
اندرونش مرد و زن ..پیر و جوان
نوح را فرزند نااهلی بدی
گرچه او را بود فرزند خودی
نوح گفتا ای خدای مهربان
هست فرقی بین او با دیگران
وحی آمد نی چه فرقی با دیگران
جمله یکسانند زی من بندگان
لیس من اهلک گرچه اهل تو
نیست صالح گرچه صالح اصل تو
برد کشتی مردمان اهل را
وانهاد آن غرقه گان جهل را
.....................................................
آدم تا خاتم-از زنده یاد استاد محمد جواد شفیعیان/
همچنان بگذشت تاریخ و زمان
تا بیامد خاتم پیغمبران
عصر او"عصر رسوم جاهلی
روزگار شرک و ظلم و کاهلی
عصر تبعیض و فساد و جهل ننگ
عصر تشویش و فغان و فقر جنگ
دائما کسری و قیصر در ستیز
جمله اقوام در جنگ و گریز
نی نشان از آتن و سقراطیان
نی از افلاطون و از مشائیان
سرزمین مکه جای مشرکان
خانه ی توحید ماوای بتان
در شبان تیره و تار زمان
شد فروزان اختری در آسمان
اختری تابان به شب همچون ذهب
بردمید از آمنه بنت وهب
شد عیان در آسمان مکیان
زو منور هم زمین و هم زمان
همچنان در آسمان او شد روان
تا فرود آمد بر نوشیروان
خورد بر کاخ مدائن سهمگین
گوشه ای زایوان آن نقش زمین
همچنین زی فارس آمد آن سروش
آتش آتشکده زآن شد خموش
هم فرود آمد در آن هنگام خواب
خشک شد دریاچه ساوه زآب
کاخ و آتشگاه و دریاچه نگر
سمبلی اززور و از تزویر و زر
آن زمان کاخ مدائن جای زور
کرده بر مستضعفان کبر و غرور
بود آتشگه زتزویر و ریا
بود موبد حامی جور و جفا
کردی از دریاچه ساوه گذر
کشتی ابراهیم ارباب زر
این چنین شد زاده ی بنت وهب
یار محرومان و خصم بولهب
..........................................
کرد پیغمبر عزیمت مکه را
قلب توحید جهان و کعبه را
با هزاران مسلم پاک و غیور
با توکل بر خداوند غفور
رفت بیرون از مدینه با سپاه
در پناه و سایه لطف اله
پا نهاد بر دوش پیغمبر ولی
او که باشد بعد پیغمبر ولی
جملگی بتهای کعبه او شکست
بند شرک و کفر را از هم گسست
بعد آن بر بام کعبه شد بلال
او که بودی مظهر صدق و کمال
بانگ زیبای اذان را ساز کرد
نغمه ی توحید را آواز کرد
گرد کعبه کافران در انتظار
تاچه فرماید رسول کردگار
جملگی در ترس و لرز اضطراب
همچو سایه بر فراز موج آب
داد پیغمبر به آنان این نوید
جمله آزادید بسوی حق روید
پس منادی داد مردم را خبر
این خبر از جانب خیر البشر
بیت بوسفیان باشد این زمان
مرشما را خانه ی امن و امان
طشت آبی را بیاورده میان
بهر بیعت با زنان مکیان
تا نگه دارند راه و رسم دین
دست بردارند از هر خشم وکین
کافران از صبر او اندر شگفت
فتح مکه این چنین صورت گرفت
پس پیمبر گفت با آن بندیان
هست ایا مرشما را در میان
کوبیاموزد خط و خامه را
بهرده مسلم کتاب و نامه را
پس کنم آزاد او را بیدرنگ
گرچه با ما آمده ازراه جنگ
خط و آزادی در آن همسنگ بین
علم و حریت در آن همرنگ بین
این چنین است شیوه ی آیین ما
شیوه ی پیغمبر و هم دین ما
گفت پیغمبر که دانش را طلب
گربه چین باشد نباشد در حلب
کسب دانش بهر مسلم واجب است
جهل او را سوی حق چون حاجب است.
دامن کوه احد سال دگر
شاهد جنگ قوای خیر وشر
گفت پیغمبر به یارانی زخود
حافظ این تنگه باشید در احد
هان مباداتنگه را کرده رها
تانیاید دشمن ما از قفا
کرده آهنگ هزیمت کافران
خواب غفلت آمده برناظران
مسلمین سرگرم در میدان جنگ
گشته مشغول غنایم بیدرنگ
بار دیگر کافران گشته روان
چون حرامی که زند بر کاروان
عرصه را بر مومنان آورده تنگ
تا بگیرند انتقام خود به جنگ
پس شهادت یافت حمزه آن بزرگ
آن مسلمان سلحشور سترگ
چون محمد زاده شد یک ساله شد
پس حلیمه از برایش دایه شد
برد او را سوی صحرا و دیار
شد برایش دایه و غمخوار و یار
دید از کودک صفای دیگری
برکت و مهر و وفای دیگری
همچنان او را بجانش دایه شد
تا که کودک همچنان پنج ساله شد
داد کودک را به مادر کو زجان
گریه می کن از فراقش در نهان
رفت مادر از برش سال دگر
گرچه از سررفته بودی ش پدر
گشت عبدلمطلب او را کفیل
بود تا هشت سالگی او را وکیل
پس ابوطالب عم آنجناب
قیم او گشت تا دور شباب
بس امانتداربودی حضرتش
زین بدی نامش امین و شهرتش
چون خدیجه نام نیک او شنید
مصطفی را صاحب اکرام دید
کرد او را محرم اموال خود
کار و بار خویش دست او سپرد
همچنین گفتا خدیجه با غلام
که بیاور از محمد تو پیام
در سفر آنچه تو دیدی زین جوان
بهر من گو گفتنی های نهان
چون محمد بازگشتی از سفر
آن غلام دادی به خاتون این خبر
که کبیر اراهب نسطوریان
در میان راه دیدی این جوان
کرد راهب گریه از دیدار او
گریه ای از شوق و ذوق و آرزو
گفت حقا کاین همان آزاده است
مژده ی او را مسیحا داده است
جلوه حق ست نور عین او
هم نشان در واسط کتفین او
چون خدیجه این خبر از او شنید
پاکی روح محمد را بدید
داد پاسخ مصطفای خویش را
خواستگار باوفای خویش را
............................................
همچنان میرفت در غار حرا
جانب حق در نماز و در دعا
تا جوانی رفت و او چل ساله شد
در تب عشق خدا چون لاله شد
وحی آمد کای محمد هان بخوان
نام آن پروردگار انس و جان
گفت من خواندن ندانم ای سروش
این همی داند خدای راز پوش
باز گفتنش بار دیگر هان بخوان
تو رسولی از خداوند جهان
او به خانه آمدی در تاب و تب
ساکت و حیران فروبسته دولب
پس عرق بر صورتش چون جوی آب
جامه ای پیچیدی و رفتن بخواب
ناگهان آمد دوباره آن سروش
که بپاخیز و بترسان سخت کوش
تا سه سالی دعوت او در نهان
تا به فرمان خدا کردی عیان
مجلسی آراست از صدق و صفا
کرد دعوت از عشیره مصطفی
گفت با خویشان که این دین من ست
راه و رسم حق و آیین من ست
جز خدای پاک بی همتای فرد
کاین جهان را او چنین بنیاد کرد
نیست غیر او خدایی در جهان
مابقی مخلوق و زی او بندگان
من نیم جز بنده ای همچون شما
وحی می آید مرا از آن خدا
هر که اینک او مرا یاری کند
در ره حق او وفاداری کند
هست بی شک او مرا همچون وزیر
بعد من باشد شما را او امیر
جملگی خاموش و سرهاشان بزیر
تو بگفتی ناشنیده این حقیر
ناگهان برخاستی از آن میان
کودکی شیرین زبان و با کیان
گفت اینک من ترا یاری کنم
تا دم آخر وفاداری کنم
من نمی گویم سخن کردار من
راست گرداند همی گفتار من
عاقبت آن مشرکان از فرط خشم
دوخته برجان پیغمبر دوچشم
آمدی از هر قبیله یک جوان
جانب بیت پیمبر پادوان
برکشیده تیر آخر از کمان
بهر جان آن رسول مهربان
کرد هجرت زی مدینه مصطفی
خفته در بستر بجایش مرتضی
هست هجرت موجب رشد و کمال
هست هجرت موجب مجد و جمال
هست هجرت نقطه ی عطف هدف
هست هجرت سرگشای صد صدف
هست هجرت باعث پرواز جان
سوی جانان میبرد صاحبدلان
مکیان از دین او "رو تافته
اوس و خزرج سوی او بشتافته
تا برای یاری آن نازنین
باز خوانندش زی آن سرزمین
گر خدا بندد دری از حکمتش
باز بگشاید دری ازرحمتش
زی مدینه آن نبی از فرط جور
میرود با همرهش از غار ثور
آمده انصار با آغوش باز
پیشباز آن نبی با برگ و ساز
................................................
نک مدینه شاهد دیدار یار
تا بسازد امتی در آن دیار
امتی شاهدبرای مردمان
شاهدی در هر زمین و هر زمان
امتی بر پایه حق و یقین
امتی بر پایه ایمان و دین
امتی بنیان آن بر عدل و داد
امتی سرشار از عشق و و داد
امتی آزاد از بند هوا
امتی آباد از برگ ونوا
اندر آن تقوی ملاک برتری
شرط اول ازبرای مهتری
پس بنای مسجدی را ساز کرد
دعوت حق را در آن آغاز کرد
سال اول غزوه ی صغرای بدر
سال دیگر غزوه ی کبرای بدر
بود اندر غزوه ی بدر بزرگ
لشکر کفار مکه بس سترگ
یکهزار از دشمنان دین او
دشمنان کهنه و دیرین او
برکشیده اسب تازی را عنان
با عمود و خود و شمشیر و سنان
برفراز اشتران راهوار
با غرور و خشم گردیده سوار
کرده آهنگ رسول و جان او
هم مصافی سخت با یاران او
این طرف نیروی ایمان و شرف
لشکر کفر و دنائت"آن طرف
لشکر ایمان فداکاری نمود
لطف ایزد هم ورایاری نمود
در نبرد بی امان کفر و دین
گشت پیروزی نصیب مومنین
